https://www.superrolex.co/
Menu Zamknij

Irena Regina Wieniawska (Poldowski, Lady Dean Paul)

źródło: Towarzystwo Muzyczne im. H. Wieniawskiego w Poznaniu

Uważa się, że najmłodsza córka Henryka i Izabeli Wieniawskich – Irena Regina urodziła się 16 maja 1879 w Brukseli, zaledwie rok przed śmiercią słynnego ojca, skrzypka i kompozytora. Jednak encyklopedie muzyczne podają dwie daty jej przyjścia na świat – wspomnianą wyżej lub rok 1880. Na jej świadectwie urodzenia widnieje bowiem rok 1879, ale już na podaniu o przyznanie brytyjskiego obywatelstwa jej matka Izabela (Brytyjka) podała rok 1880. To zamieszanie dodatkowo potęguje fakt, iż córka Ireny – Brenda napisała w swojej biografii, iż jej matka urodziła się zaledwie trzy miesiące przed śmiercią ojca, czyli w styczniu 1880 roku.
Irena Regina Wieniawska, jako jedyna spośród czwórki rodzeństwa, poświęciła się muzyce i jeszcze za swojego życia uzyskała międzynarodowe uznanie jako kompozytorka i pianistka. Jak się okaże, małe zawirowanie wokół daty jej urodzenia, jest jedynie jednym z wielu zagadkowych i kolorowych elementów biografii tej utalentowanej damy.
Pragnęła zachować anonimowość. Swoje dzieła sygnowała najczęściej męskim pseudonimem „Poldowski”. Stosowała także wiele innych form podpisu: Régine Wieniawski, Irène Wieniawska, Irène Regina Wieniawski, Lady Dean Paul, Lady Irène Dean Paul, Lady Irène Poldowski Paul, (Madame) Poldowski, Poldowsky lub Poldowska.
Pierwszy utwór skomponowała w wieku 9 lat. Jako dwunastolatka rozpoczęła kształcenie w konserwatorium w Brukseli. Studiowała grę na fortepianie oraz kompozycję u François Auguste Gevaerta. Naukę kontynuowała w Paryżu pod kierunkiem Vincenta d’Indy oraz André Gedalge oraz Londynie, gdzie jej wykładowcami byli kompozytor i dyrygent Percy Pitt oraz pianista Michael Hambourg. Mimo nauki w różnych ośrodkach można jednak stwierdzić, że w głównej mierze była samoukiem. Sama przyznała zresztą, że była „nieusatysfakcjonowana naukowymi wpływami”.
Pierwsze sukcesy kompozytorskie zaczęła odnosić przed I wojną światową. Sir Henry Wood, dyrygent słynnych koncertów promenadowych (The Proms), który w 1912 roku zaprezentował w Queen’s Hall jej orkiestrową Suite miniature orzekł, że „jako kompozytor, ma ona nadzwyczajny talent”. Po czym… zamówił kolejny utwór. Irena Wieniawska zaproponowała mu Nocturne, który – jak wspominał Henry Wood – „zrobił ogromne wrażenie na muzykach, nie tylko ze względu na piękno muzyki, ale i dlatego, że był nowatorski pod każdym względem”.
Najbardziej cenione są pieśni Wieniawskiej do słów poetów francuskich, zwłaszcza popularnego w tym czasie Paula Verlaine’a. W sumie powstało ich ponad 30. Potrafiła znakomicie wczuć się w klimat jego poezji, gdyż wnikliwie znała francuski impresjonizm (mówiono o niej, że jest „duchową córką Debussy’ego”). Pieśni Wieniawskiej, doskonale łączą słowo z muzyką, mają oryginalny styl i, zdaniem wielu, pozostają jednym z najciekawszych przykładów liryki wokalnej początku XX w.
Tworzyła także obszerne dzieła modernistyczne, takie jak symfonia Tenenments, opera Blind czy dramat symboliczny Silence wzorowany na sztuce Maeterlincka. Nie stroniła od awangardowych eksperymentów, czego dowodem są utwory o proweniencji futurystycznej: Hall of Machinery Wembley czy Nocturne, dla których inspiracją była twórczość Erika Satie i Arthura Honeggera. Niestety żadna z tych kompozycji nie zachowała się. Znaczna część utworów została zniszczona podczas II wojny światowej. Niestety zarówno syn, jak i córka nie zadbali o spuściznę po matce. Zmarli bezpotomnie, co przyczyniło się do rozproszenia pamiątek i skromnej wiedzy o niej.