https://www.superrolex.co/
Menu Zamknij

Zygmunt Karasiński (1898 - 1973)

źródło: EAST NEWS

Ps. Rold, skrzypek, pianista, kompozytor i dyrygent, także saksofonista oraz autor tekstów własnych piosenek. Urodził się 2 maja 1898 w Warszawie, zmarł 20 kwietnia 1973 w Danii.
Gry na skrzypcach, a także na fortepianie uczył się w dzieciństwie pod kierunkiem ojca, pianisty i kompozytora Adama Karasińskiego, zwanego królem polskich walców. W latach 1910-1914 odbył studia w warszawskim Instytucie Muzycznym, w klasie skrzypiec Jerzego Jarzębskiego. Ponadto studiował kompozycję i dyrygenturę (podczas swej późniejszej pracy zawodowej w Niemczech opanował również grę na klarnecie i saksofonie). Jednocześnie (od 1912) uczył się w Szkole Mechaniczno-Technicznej Hipolita Wawelberga i Stanisława Rotwanda.
W czasie studiów grał w duecie z pianistą Szymonem Kataszkiem. Występował z nim w kraju oraz w Paryżu i Berlinie. Skomponował wówczas pierwszą operetkę.
Podczas I wojny światowej służył w wojsku. W 1919 grał w orkiestrze teatru w Płocku oraz w restauracji w Sopocie. W tym samym czasie wydał swój pierwszy utwór taneczny Warszawa śni; został również członkiem Związku Autorów i Kompozytorów Scenicznych. W 1920 brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Od 1921 przebywał w Niemczech, gdzie początkowo był pianistą w kawiarni Vaterland w Berlinie, następnie grywał w kinach. Później, przez blisko dwa lata, należał do najlepszej ówczesnej niemieckiej orkiestry taneczno-jazzowej amerykańskiego dyrygenta Harry’ego Spiellera, występującej w lokalu Pavilon Mascotte.
W Berlinie zorganizował swój własny zespół, z którym grał w Gdańsku. W 1922 przybył do Warszawy. Orkiestra występowała pod jego kierownictwem początkowo w kawiarni Ziemiańskiej, następnie – od listopada 1922 – w świeżo otwartej restauracji Oaza. W 1924 orkiestra dokonała pierwszych nagrań płytowych dla Syreny Record. Od 1925 Karasiński występował ze swym jazzbandem w Teatrze Nowości w przedstawieniach operetkowych, m.in. w Hrabinie Maricy Imre Kalmana oraz w operetce Orłowa Bruno Granichstaedtena. W późniejszym czasie zespół grał w kabarecie „Perskie Oko” oraz w Morskim Oku jako orkiestra tego teatru.
W latach 1925-1926 Karasiński prowadził na południu Polski objazdową rewię jazzową, dancing w Teatrze Starym w Krakowie, itp. W 1929 grał z zespołem na Powszechnej Wystawie Krajowej w Poznaniu, koncertując w Pawilonie Dancingowym, skąd Polskie Radio przeprowadzało transmisje na żywo. 18 stycznia 1930 wystąpił z orkiestrą Karasińskiego i Englarda na otwarciu warszawskiego Teatru Wesoły Wieczór w rewii inauguracyjnej Confetti oraz w kilku kolejnych programach. Prowadził również orkiestrę przy nagraniach utworów z rewii tego teatru (pt. Naokoło świata) w Syrenie Record, m.in. akompaniował Lucynie Messal i Marianowi Rentgenowi. Jego orkiestra grała w tym czasie w otwartej w 1929 Adrii. Na początku lat trzydziestych prowadził zespół jazzowo-symfoniczny pod nazwą Złoty Jazz (lub Jazz d’Or), z którym wielokrotnie występował przed mikrofonem Polskiego Radia w audycjach i wieczorach tanecznych oraz dokonał nagrań dla wytwórni Parlophon i Columbia.
W 1934 został zaangażowany do warszawskiej Adrii. W latach 1935-1936 odbył wielkie tournée zagraniczne: koncertował w Rumunii, Grecji (Ateny i Saloniki), Turcji (Ankara i Konstantynopol), Syrii (Damaszek), Libanie (Bejrut), Iranie (Teheran), Palestynie (Tel Awiw) i Egipcie. W czasie pobytu w Paryżu napisał muzykę do francuskiego filmu fabularnego Noc w Balbecku. W Egipcie jego orkiestra zyskała ogromne powodzenie, występując m.in. w tym filmie muzycznym. Cała podróż z koncertami odbyła się specjalnie do tego przygotowanym pociągiem. Po powrocie do kraju w 1936 działał głównie jako kompozytor.
W 1938 otrzymał Srebrny Krzyż Zasługi za propagowanie polskiej muzyki za granicą. Z Szymonem Kataszkiem opracował muzykę do polskich filmów Każdemu wolno kochać (reż. Mieczysław Krawicz, Janusz Warnecki) i Ostatnia eskapada (reż. Wacław Serafinowicz). Komponował również utwory rozrywkowe i jazzowe. W okresie międzywojennym jego piosenki wykonywane były w kabaretach i rewiach m.in. przez Verę Bobrowską, Eugeniusza Bodo, Chór Dana, Tadeusza Faliszewskiego, Tolę Mankiewiczównę, Lucynę Messal, Tadeusza Olszę, Hankę Ordonównę, Zulę Pogorzelską i Janinę Sokołowską. Utwory znalazły się także na płytach przedwojennych wytwórni Syrena Record, Columbia, Odeon i Parlophon.
W pierwszych tygodniach po wybuchu II wojny światowej przedostał się do Białegostoku. Kierował zespołem Jazz Białoruski, który później przejął Ady Rosner. Następnie wyjechał do Lwowa i prowadził tam zespół Jazz Rewia. Po wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej schronił się w 1941 na Gubałówce i doczekał tam wyzwolenia spod okupacji niemieckiej. Kilka pierwszych lat po wojnie występował nadal w dancingu na Gubałówce. Powstała wówczas piosenka, która biła rekordy powodzenia: Pozdrowienie od gór.
W pierwszych miesiącach 1945 zorganizował zespół muzyczny, z którym dawał koncerty w szpitalach wojskowych i w bezpośredniej bliskości frontu.
W 1947 obchodził w Warszawie jubileusz 25-lecia pracy kompozytorskiej. W 1947 utworzył kolejną orkiestrę Tysiąc Taktów Muzyki Jazzowej, z którą współpracowali sławni później instrumentaliści: Włodzimierz Bieżan, Waldemar Maciszewski, Marian Radzik i Kazimierz Turewicz oraz soliści: Elizabeth Charles, René Glaneau, Jeanne Johnstone i Zbigniew Kurtycz. Zespół miał w repertuarze foxtroty, swingi, boogie-woogie.
Z koncertami i rewiami Melodia i rytm oraz Rytmy świata występował w wielu miastach kraju. Współpracował z radiem i telewizją. Komponował repertuar instrumentalny dla swojej orkiestry oraz piosenki m.in. dla Olgierda Buczka, Czerwono-Czarnych, Mieczysława Fogga, Ludmiły Jakubczak, Tadeusza Millera, Jerzego Połomskiego, Sławy Przybylskiej, Ireny Santor, Ludwika Sempolińskiego, Jaremy Stępowskiego, Reny Rolskiej i Mieczysława Wojnickiego.
Po 1954 działał wyłącznie jako kompozytor. 10 stycznia 1958 wystawiono w Łodzi jego komedię muzyczną do libretta Oli Obarskiej i Jerzego Słotwińskiego Tylko dla kobiet. Pod koniec lat sześćdziesiątych, podczas nagonki antysemickiej, opuścił Polskę (jego matka pochodziła z zasymilowanej rodziny żydowskiej, zginęła w Powstaniu Warszawskim). Bezpośrednią przyczyną wyjazdu była antysemicka demonstracja zorganizowana podczas jubileuszu 50-lecia jego działalności artystycznej w Sali Kongresowej w Warszawie oraz usunięcie jego utworów zgłoszonych do festiwali piosenki w Kołobrzegu i Opolu.
Jesienią 1969 wyemigrował na stałe do Danii. Działał tam aktywnie w Związku Polaków, występował z koncertami w klubie polskim, skomponował utwór baletowy dla zespołu Śląsk, podtrzymywał kontakty z krajem. Planował powrót do Polski (odrzucił propozycje m.in. z Monachium i Izraela), zamiary te zniweczyła choroba. Karierze Zygmunta Karasińskiego poświęcone jest hasło w telewizyjnej wersji Leksykonu Polskiej Muzyki Rozrywkowej (odcinek 53 w reżyserii Ryszarda Wolańskiego).