Ur. 5.07.1879 w Warszawie, zm. 16.08.1959 w Lakeville – polska klawesynistka, pianistka, kompozytorka, jedna z najsłynniejszych klawesynistek świata.

Lekcje gry na fortepianie pobierała od 4. roku życia. Studiowała u Aleksandra Michałowskiego w konserwatorium w Warszawie, które ukończyła w 1891. W latach 1893–1897 w Berlinie studiowała kompozycję u Henryka Urbana – nauczyciela m.in. Ignacego Paderewskiego. Jej kompozycje są dziś zapomniane, ale w początkach XX wieku budziły pewne zainteresowanie. Tym bardziej, że Landowska – jako pierwsza wśród polskich kompozytorek – pisała w stylu nowoczesnym, a nie neoromantycznym, szczególnie popularnym w środowisku wielu amatorów
i komponujących pań.

W Paryżu podjęła się trudnego zadania „odrodzenia” muzyki renesansowej
i barokowej, skupiając się na grze na  klawesynie, niemal całkowicie wówczas zapomnianym. Grała na współczesnym instrumencie zbudowanym w 1912 przez firmę Pleyel, częściowo na podstawie modeli zachowanych w muzeach.

W 1913 została zaangażowana do berlińskiej szkoły Hochschule für Musik, gdzie otworzyła pierwszą na świecie klasę gry na klawesynie. Koncertowała często
w Ameryce i Europie. W lipcu 1927 we Francji, w Saint-Leu-la-Forêt założyła L’Ecole de Musique Ancienne (szkołę muzyki dawnej).

W 1899 roku poznała Henryka Lwa, polskiego pisarza i etnografa, który pomógł jej przy pisaniu książki „Musique ancienne” i z którym wzięła ślub w Paryżu w 1900. Związek z Henrykiem miał dla Landowskiej charakter drugoplanowy. Zatrudniła pokojówkę, która stała się zarazem kochanką męża. Taki układ im odpowiadał, jako że Landowska była orientacji homoseksualnej – w latach trzydziestych poznała Denise Restout, która stała się jej życiową partnerką.

W 1939 wraz z Denise Restout uciekły na południe Francji, pozostawiając w Paryżu kolekcję instrumentów muzycznych i muzykaliów, które we wrześniu 1940 zostały
w 54 skrzyniach wywiezione przez Niemców do Berlina. W roku 1941 przedostały się do USA. Tam Landowska koncertowała, dawała lekcje i kontynuowała pracę nad nagraniami. Na fortepianie nagrywała dzieła Mozarta i Haydna, na klawesynie – Bacha.

Wanda Landowska wychowała wielu interpretatorów dzieł dawnych mistrzów. Do najwybitniejszych należeli: José Itubi, Clifford Curzon, Ralph Kirkpatrick, Ruggero Gerlin, Margerita Trombini-Kazuro, Janina Wysocka-Ochlewska, Emma Altberg, Kazimierz Flatau, Alexis Weissenberg i Rafael Puyana. Była autorką książek poświęconych muzyce dawnej oraz problemom jej wykonawstwa.

Urodziła się jako żydówka, ale jej rodzice, adwokat Marian Landowski i matka Ewelina, ochrzcili się wraz z nią w roku 1892.

Paweł Pawlik