Menu Zamknij

Victoria Poleva

fot. Nastya Telikova

Urodziła się w r. 1962 w rodzinie muzyków – jej dziadek był znanym śpiewakiem,
a ojciec kompozytorem. Kompozycję studiowała u Iwana Karabytsa i Lewka Kołoduba w Kijowskim Konserwatorium Muzycznym (1984 -1995). W latach 1990-2005 była także wykładowcą tej uczelni na Wydziale Kompozycji i na Wydziale Informatyki Muzycznej, a od 2005 roku niezależną kompozytorką. W 2014 i 2015 była członkiem jury Międzynarodowego Konkursu Kompozytorskiego „Sacrarium” (Włochy).

W swoich wczesnych utworach, m.in. w balecie Gagaku, Transforma na orkiestrę symfoniczną, Anthem na orkiestrę kameralną i innych, Poleva przyjęła estetykę awangardową i polistylistyczną. Od końca lat 90. coraz bardziej pociągały ją tematy duchowe i prostota, wypracowując styl określany przez europejskich krytyków jako „święty minimalizm”.

Poleva komponuje muzykę orkiestrową, chóralną, wokalną i kameralną, często posługując się tekstami sakralnymi. Utwory Polevej zamawiane były przez czołowych międzynarodowych wykonawców muzyki współczesnej, m.in. Gidona Kremera (w 2005 r. w ramach międzynarodowego projektu Semper Primavera oraz w 2010 r. w ramach międzynarodowego projektu The Art of Instrumentation) i Kronos Quartet (Walking on Waters, 2013). Była kompozytorką-rezydentką na Festiwalu Muzyki Kameralnej Menhir (Szwajcaria) w 2006 r., na XXX Lockenhaus Chamber Music Festival (Austria) w 2011 r., na Festiwalu Muzyki Współczesnej Darwin Vargas (Chile) w 2013 r. oraz na innych festiwalach międzynarodowych .W 2009 roku jej Oda do radości (na solistów, chór mieszany i orkiestrę symfoniczną) została wykonana podczas międzynarodowego koncertu upamiętniającego upadek muru berlińskiego.

Utwory Polevej były wykonywane na Beethovenfest w Bonn, Chamber Music Connects the World (Kronberg, Niemcy), Dresdner Musikfestspiele, Philharmonie Berlin, Köln Philharmonie, Theatre de Chatelet w Paryżu, Rudolfinum-Dvorak Hall w Pradze, Yuri Bashmet Festival w Mińsku, Wielkanocny Festiwal Valery’ego Gergieva w Moskwie, Auditorio Nacional de España w Madrycie, George Weston Recital Hall w Toronto, Italian Academy w Nowym Jorku, Yerba Buena Theatre w San Francisco, Oriental Art Center w w Szanghaju, Seoul Art Center, Esplanade Concert Hall
w Singapurze oraz na festiwalach nowej muzyki w Ukrainie, Szwecji, Finlandii, Szwajcarii, Włoszech, Polsce, Zjednoczonych Emiratach Arabskich, Peru i Chile.

Kwintet fortepianowy Simurgh – Quintet

Simurgh to wieloznaczeniowy symbol syntezy różnych zasad. Dosłownie „wierzchołek” „ptak ze szczytu góry”, które jest stworzeniem z mitologii irańskiej, król wszystkich ptaków. Polimorf, stworzenie, które jednoczy różne natury (wierzono, że Simurgh wygląda jak ogromny sokół z piersią kobiety lub jak drapieżny ptak o rysach lwa lub psa). Simurgh to widmo, nikt nie może go zobaczyć. W języku poezji wyrażenie „zobaczyć Simurgha” oznacza spełnienie niemożliwego marzenia.
W „Rozmowie ptaków” sufickiego mistyka Farida ad-Dina Attara Simurgh jest alegorią istoty wiedzy, symbol Twórcy i Stworzenia.

Pióro Simurgha – idea jedności swobodnego lotu pióra i oddechu, który je podtrzymuje (mowa ludzka, śpiew ptaków, śpiew ludzki). „Podróż za lecącym piórkiem” – szukanie Simurgha (czyli jedności Twórcy i Stworzenia).

Simurgh jako analog Feniksa. Przewidując śmierć, pali się we własnym gnieździe
i z popiołów pojawia się ognisty ptak. W świecie chrześcijańskim feniks oznacza triumf życia wiecznego, zmartwychwstanie, wiarę, jest symbolem Chrystusa. We wczesnym chrześcijaństwie feniks był stale spotykany na płytach pogrzebowych
w znaczeniu zwycięstwa nad śmiercią, zmartwychwstania.

Simurgh – kwintet to utwór napisany na kwartet smyczkowy i fortepian. Na koncepcję dzieła wpłynął wiersz sufickiego poety Farida ad-Dina Attara Rozmowa ptaków (Manteq al-Tayr, XIII wiek). W wierszu Attara ptaki świata wyruszają na poszukiwanie swego króla, Simurgha, aby wybawił ich od cierpień życia. Minąwszy siedem dolin (siedem kroków na drodze do doskonałości), po przejściu wielu testów, ptaki na koniec swojej podróży docierają do klasztoru Simurgha, gdzie w każdej róży, jak w lustrze, widzą swoje odbicie i odkrywają że Simurgh to oni sami (słowo „simurgh” w języku perskim oznacza „30 ptaków”) i że żyje w ich sercach, oczyszczony podczas długiej podróży.

W kompozycji wykorzystano zarówno psalmodyczne recytatywy (fortepian), jak i nawiązania do śpiewu chóralnego (smyczki), ich rozdzielenie funkcjonalne na początku utworu poprzez naprzemienność, wzajemne przejścia i transformację-ujednolicenie w finale. Dramaturgia dzieła przedstawia długą podróż przez obrazy wznoszące się, poruszające skrzydła, szepty, iskry, kończące się nagle śpiewem ognistego ptaka Simurgha. Materiał muzyczny kwintetu ma ukryty wewnętrzny tekst, który sięga korzeniami prawosławnej praktyki modlitewnej.

Prawykonanie utworu odbyło się w 2000 roku (kwintet fortepianowy Archi, Kijów). Wydanie drugie 2010, premiera – kwintet Collegium (Kijów, 2010)

Victoria Poleva