Adam Jarzębski (ok. 1590 - 1649)
Kompozytor, skrzypek i wierszopis. Urodził się przed 1590 w Warce nad Pilicą w rodzinie mieszczańskiej Stanisława i Katarzyny.
Wykształcenie zdobył najprawdopodobniej za granicą. We wrześniu 1612 został skrzypkiem elektora brandenburskiego Jana Zygmunta w Berlinie. Wraz z kapelą odbył wiele podróży, co znalazło odbicie w jego twórczości (kilka koncertów nosi tytuły utworzone od nazw miast niemieckich). 30 kwietnia 1615 otrzymał roczny urlop na wyjazd do Włoch, w celu pogłębienia wiedzy muzycznej. Prawdopodobnie od ok. 1617 przebywał w Warszawie i do końca życia był członkiem kapeli królewskiej.
Ok. 1630 ożenił się z wdową po Piotrze Cybulskim, malarzu i ławniku warszawskim, Elżbietą z Sienickich, i miał z nią dwóch synów – Szymona, od 1654 (lub nieco wcześniej) wiolistę kapeli królewskiej, i Władysława, konstruktora instrumentów, oraz córkę Mariannę.
W 1635, w związku z rozpoczęciem budowy pałacu królewskiego w Ujazdowie, Jarzębski został mianowany architektem królewskim (odtąd używał tytułu „muzyk J.K.M. i budowniczy ujazdowski”). Cieszył się wielkim uznaniem Zygmunta III, od którego otrzymał w darze m.in. dzierżawy kilku młynów i dożywotnie wójtostwo podwarszawskiej wsi Piaseczno. 5 lutego 1648 nadano mu obywatelstwo miasta, jako szanowanemu i długoletniemu mieszkańcowi Warszawy. Zmarł pod koniec 1648 lub na początku 1649.
Dorobek kompozytorski Adama Jarzębskiego obejmuje: zbiór Canzoni e Concerti – 27 kameralnych utworów instrumentalnych (numer 7 jest częścią drugą numeru 6), którego rękopiśmienna kopia z 1627 przechowywana była do czasów II wojny światowej w Bibliotece Miejskiej we Wrocławiu (obecnie znajduje się w Staatsbibliothek der Stiftung Preußischer Kulturbesitz w Berlinie), a także Missa sub concerto, z której zachowany jest tylko głos basowy (w Staatsbibliothek der Stiftung Preußischer Kulturbesitz w Berlinie) oraz kanon 2-głosowy (opublikowany w Xenia Apollinea, dodatku nutowym do Cribrum musicum ad triticum Siferticum Marco Scacchiego, Wenecja 1643).
Obok zbioru kompozycji pozostawił napisany wierszem Gościniec albo Krótkie opisanie Warszawy z okolicznościami jej…, wydany w 1643. Utwór ten nie reprezentuje wysokich walorów poetyckich, ale kryje w sobie ogromne bogactwo informacji o życiu Warszawy w I połowie XVII wieku.
W Canzoni e Concerti Jarzębski prawie nigdzie nie precyzuje rodzaju instrumentów, jakie mają być zastosowane w jego utworach. Używa terminologii wokalnej – głosy wysokie określane są nazwami: soprano lub canto, w utworach 4-głosowych – vox prima, secunda, terza, zaś głosy niższe nazywane są tenore lub basso. Z instrumentów wymienia tylko bastardę (instrument basowy o 6-ciu, później 7-u strunach, będący członem pośrednim między rodziną gamb i lir), puzon i fagot. Wszystkie głosy wysokie mogą być wykonane na skrzypcach.
Małgorzata Kosińska, culture.pl