Zbigniew Bargielski

Kompozytor, pedagog, poeta; urodził się 21 stycznia 1937 w Łomży. Studiował prawo na Uniwersytecie im. Marii Skłodowskiej-Curie w Lublinie (1954-57). W 1956 z powodzeniem zadebiutował w Filharmonii Lubelskiej Suitą kolędową na orkiestrę. W 1958 rozpoczął studia kompozytorskie w warszawskiej Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej, początkowo pod kierunkiem Piotra Perkowskiego, a po roku u Tadeusza Szeligowskiego. Zaangażowanie Bargielskiego w działalność społeczną (w ramach Zrzeszenia Studentów Polskich) przyczyniło się do zawieszenia go w prawach studenta warszawskiej PWSM na rok akademicki 1962/1963 i w rezultacie do zmiany uczelni na Państwową Wyższą Szkołę Muzyczną w Katowicach, gdzie kontynuował studia pod kierunkiem Bolesława Szabelskiego, uzyskując dyplom w 1964 na podstawie kompozycji orkiestrowej Parades. W latach 1966-67 odbywał studia uzupełniające u Nadii Boulanger w Paryżu, a w 1972 w Hochschule für Musik w Grazu. W 1986 był stypendystą Deutscher Akademischer Austauschdienst.
Jest laureatem wielu konkursów kompozytorskich. W 1965 otrzymał I nagrodę na Konkursie Młodych ZKP za Parades na orkiestrę (1970). Jego Kwartet smyczkowy nr 1 „Alpejski” (1976) uzyskał II nagrodę na Konkursie Kompozytorskim im. Artura Malawskiego w Krakowie w 1976 oraz w 1981 otrzymał rekomendację Międzynarodowej Trybuny Kompozytorów UNESCO w Paryżu. Sen mara na tenor i fortepian do słów Kazimierza Wierzyńskiego zdobył III nagrodę na Konkursie im. Karola Szymanowskiego w 1982. W 1995 utwór Trigonalia na gitarę, akordeon, perkusję i orkiestrę kameralną był rekomendowany przez Międzynarodową Trybunę Kompozytorów UNESCO w Paryżu.
W latach 1967-2002 mieszkał w Austrii, gdzie w roku 1976 zatrudniony został w charakterze nauczyciela gry na fortepianie w szkole muzycznej (Städtische Musikschule) w Bruck an der Mur. W 1984 otrzymał obywatelstwo austriackie.
Dorobek kompozytorski Zbigniewa Bargielskiego obejmuje kilkaset kompozycji reprezentujących rozmaite gatunki i formy. Jego utwory były wykonywane w wielu krajach Europy, w Stanach Zjednoczonych, Japonii, Australii i Ameryce Południowej.
Takie dzieła, jak Koncert na fortepian, perkusję i orkiestrę, Fonoplasticon, Aforyzjada – opera w puzzlach, Clavertett i Kilka minut obecności – poemat domniemany powstały w ramach programu „Zamówienia kompozytorskie”, realizowanego przez Narodowy Instytut Muzyki i Tańca.
Obok kompozycji zajmuje się poezją, publicystyką i pedagogiką muzyczną. Jest profesorem zwyczajnym Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy. Od 2002 roku pełnił funkcję kierownika Katedry Teorii Muzyki i Kompozycji przy Wydziale Kompozycji, Teorii Muzyki i Reżyserii Dźwięku tejże uczelni. W latach 2005-14 prowadził klasę kompozycji w Akademii Muzycznej w Krakowie. W roku 2011 uzyskał tytuł profesora sztuk muzycznych.
Utwory Zbigniewa Bargielskiego niejednokrotnie ukazywały się na płytach CD, m.in. Polskiego Radia w serii „Muzyka Naszych Czasów” (2006), a w roku 2012 firma CD Accord wydała jego kwartety smyczkowe w wykonaniu Kwartetu Śląskiego. Płyta ta była rekomendowana jako Critics’ Choice for February 2013 przez „MusicWeb International” i otrzymała nominację do nagrody FRYDERYK 2013. Kompozycja Bargielskiego Trigonalia na gitarę, akordeon, perkusję i orkiestrę (1994) znalazła się w projekcie muzyczno-publicystycznym 100 na 100. Muzyczne dekady wolności zrealizowanego przez Polskie Wydawnictwo Muzyczne w 2018 roku.
Swoje rękopisy Zbigniew Bargielski ofiarował Bibliotece Uniwersytetu Warszawskiego w 2019 roku.
W 2022 roku nakładem wydawnictwa Musica Iagellonica ukazała się poświęcona mu monografia Violetty Przech W labiryncie wyobraźni. Zbigniew Bargielski – twórca i dzieło.
Kompozytor przez wiele lat działał w Związku Kompozytorów Polskich, pełniąc różne funkcje w Zarządzie Głównym, Komisji Kwalifikacyjnej, Komisji Repertuarowej Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Współczesnej „Warszawska Jesień”. Był jurorem, niejednokrotnie w funkcji przewodniczącego, konkursów kompozytorskich. Jest członkiem Steirischer Tonkünstlerbund (od 1978) i Der Österriechischer Komponistenbund (od 1985). W październiku 2022 otrzymał tytuł doktora honoris causa Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy.
Fonoplasticon na kwintet dęty i fortepian(2016), ma charakter „klasycznej” muzyki rozrywkowej, należącej do nurtu, którego zadaniem jest uwolnienie się od muzyki zrodzonej z czystego intelektu i tzw. eksperymentu. Ma służyć rozrywce. Kompozycja składa się z kilku segmentów, których trzon stanowią fragmenty podobnego nurtu, wyjęte z innych moich utworów. Tytuł jest parafrazą słowa „fotoplastykon” które określa przyrząd zaopatrzony we wzierniki ze szkłami, przez które ogląda się stereoskopowe zdjęcia fotograficzne. Nota bene takie przedsięwzięcie można było jeszcze oglądać w oficynie jednego z domów w warszawskich Al. Jerozolimskich. Utwór stał się również pretekstem do ukazania wirtuozerii wykonawców – w tym wypadku – znakomitego Krakowskiego Kwintetu Dętego i Beaty Bilińskiej.
Zbigniew Bargielski